BAC 2021-458

Publicatiedatum 03-06-2024

Advies van de Bezwaarschriftenadviescommissie hersteloperatie toeslagen

Procesverloop

Medio februari 2021 heeft belanghebbende zich bij UHT aangemeld in het kader van een herbeoordeling van kinderopvangtoeslag (hierna: KOT).

Bij brief van 18 februari 2021 heeft UHT belanghebbende de ontvangst van zijn aanmelding bevestigd.

Bij brief van 30 april 2021 heeft UHT aan belanghebbende medegedeeld dat zij op basis van de uitgevoerde lichte toets nog geen reden ziet om hem € 30.000 te betalen.

Bij brief van 30 mei 2021, door UHT ontvangen op 2 juni 2021, heeft belanghebbende
bezwaar gemaakt tegen het besluit van 30 april 2021. Op 4 juni 2021 heeft belanghebbende de gronden aangevuld.

Op 4 januari 2022 heeft UHT een schriftelijke reactie ingediend.

Op 22 februari 2022 heeft (hierna: gemachtigde) namens belanghebbende de gronden van bezwaar aangevuld.

Op 2 maart 2022 heeft een hoorzitting plaatsgevonden in aanwezigheid van partijen.

Gronden van bezwaar

De gronden van bezwaar luiden – samengevat – als volgt.

Belanghebbende heeft nog altijd niet zijn dossier ontvangen, ondanks een toezegging
daartoe. Derhalve zijn aan het bezwaarschrift tevens een WOB- en inzageverzoek
gehecht. Gemachtigde vult ten aanzien hiervan aan dat het enkel verstrekken van het
bezwaardossier in strijd is met de beginselen van 'equality of arms' en hoor- en wederhoor. Op basis van de door UHT gemaakte selectie van stukken, kan niet worden
gecontroleerd of de Belastingdienst/UHT de juiste beslissing heeft genomen. Daarvoor is het hele dossier nodig. Op grond hiervan wordt UHT verzocht om belanghebbende met spoed en voorrang inzage in zijn dossier te geven.

Belanghebbende voert aan dat geen van de in de beschikking genoemde redenen voor
afwijzing op hem van toepassing zijn. Gemachtigde merkt daarnaast op dat over het
toeslagjaar 2011 weliswaar geen terugvordering heeft plaatsgevonden, maar dat de KOT op of rondom 21 maart van dat jaar wel tijdelijk is stopgezet naar aanleiding van een fraudecontrole. Hiervan heeft cliënt nadeel ondervonden, en mogelijk is de definitieve berekening over 2015 ook op basis van deze controle gedaan.

Bovendien heeft de Belastingdienst een persoonlijke betalingsregeling voor de
terugvordering over 2012 afgewezen op grond van opzet/grove schuld en vervolgens
loonbeslag gelegd ten laste van belanghebbende, zonder daarbij rekening te houden met de beslagvrije voet. Hoewel succesvol beroep is aangetekend tegen de afwijzing van een persoonlijke betalingsregeling, heeft de Belastingdienst het vonnis maandenlang genegeerd. Bovendien is daarbij aan belanghebbende medegedeeld dat voor deze werkwijze is gekozen omdat hij als fraudeur was aangemerkt. De Belastingdienst heeft in een excuusbrief erkend dat deze aanpak niet de schoonheidsprijs verdiende en belanghebbende vervolgens zelf aangemeld als gedupeerde van de KOT-affaire.

Voorts is het belanghebbende niet duidelijk waarom zijn (destijds ex-)partner op basis
van soortgelijke incidenten wel als gedupeerde is aangemerkt, en hij niet. Temeer nu zij ook heeft geprocedeerd tegen de Belastingdienst vanwege het label opzet/grove schuld, echter onsuccesvol.

Belanghebbende heeft daarnaast recent een brief van DUO ontvangen, waarin staat vermeld dat hij door de Belastingdienst als gedupeerde wordt aangemerkt. Het is voor
belanghebbende dan ook onbegrijpelijk, en gezien deze brief in strijd met het
vertrouwensbeginsel, dat UHT het standpunt handhaaft dat hij niet gedupeerd is.

Toekenning €30.000 aan (ex-)toeslagpartner

Gemachtigde stelt dat het gezien het voorgaande onevenredig is dat aan
belanghebbende geen uitkering van € 30.000 wordt gedaan. Belanghebbende heeft zich naar zijn weten eerder aangemeld als mogelijk gedupeerde dan zijn (ex-)partner. Hoewel achteraf is gebleken dat de melding vanwege een ontbrekende machtiging pas later in behandeling is genomen, staat op de website van de Belastingdienst vermeld dat de uitkering van € 30.000 wordt gedaan aan diegene die zich als eerste meldt. Derhalve zou belanghebbende alsnog in aanmerking moeten komen voor de uitkering.

Op grond hiervan wordt UHT verzocht om belanghebbende met spoed een
schadevergoeding € 30.000 toe te kennen.

Verweer

UHT stelt – samengevat – het volgende.

UHT betreurt het dat de verzoeken van belanghebbende om inzage nog niet tot resultaat hebben geleid. Gezien de grote hoeveelheid verzoeken om inzage kan dat van belanghebbende echter niet met voorrang worden behandeld. Het persoonlijk dossier zal uiterlijk in juli 2022 worden overhandigd.

Op grond van de bekende gegevens licht UHT de uitkomsten van de lichte toets als volgt toe.

In 2010 en 2011 hebben er slechts reguliere aanpassingen van de KOT plaatsgevonden
op basis van het aantal opvanguren, hetgeen niet tot een terugvordering heeft geleid. In 2012 was weliswaar sprake van een terugvordering, maar die heeft plaatsgevonden
nadat de Belastingdienst door de kinderopvanginstelling werd geïnformeerd over het
aantal daadwerkelijk genoten opvanguren, dat in plaats van 228 uur slechts 94 uur
bedroeg. Er is derhalve geen sprake van vooringenomen handelen, of anderszins sprake van benadeling van belanghebbende geweest.

De in de beschikking genoemde opsomming van mogelijke redenen voor voorlopige
afwijzing is niet limitatief; UHT zag geen aanknopingspunt op grond waarvan
belanghebbende in aanmerking zou komen voor de Catshuisregeling.

Ter zitting heeft UHT aangegeven dat ten onrechte te weinig aandacht is besteed aan de door belanghebbende in zijn bezwaarschrift aangevoerde omstandigheden. UHT erkent dat belanghebbende, ook in het kader van de lichte toets, wel degelijk als gedupeerde kon worden aangemerkt.

Het forfaitaire bedrag van € 30.000 wordt op grond van de Catshuisregeling éénmalig
uitgekeerd aan de ouder die de KOT heeft aangevraagd. Van de ouder en de (ex-) toeslagpartner wordt verwacht dat zij de compensatie onderling verdelen.

Belanghebbende en zijn partner zijn in 2012 uit elkaar gegaan. Vervolgens heeft in de jaren 2013 en 2014 KOT aangevraagd, naar aanleiding waarvan UHT haar als gedupeerde heeft aangemerkt en een compensatie van € 30.000 heeft toegekend. Ook nu belanghebbende over de jaren 2010-2012 als gedupeerde is aangemerkt, kan hij, gezien het voorgaande, geen zelfstandige aanspraak maken op een uitkering van € 30.000 op grond van de Catshuisregeling. Het aan uitgekeerde bedrag moet met hem worden gedeeld.

Toepasselijke wet- en regelgeving

• Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb);
• Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (hierna: Awir);
• Besluit Compensatieregeling CAF 11 en vergelijkbare (CAF-)zaken (hierna:
  Compensatieregeling), gedateerd 28 augustus 2020, Staatscourant 7 september
  2020, 45904;
• Besluit proceskosten bestuursrecht van 22 december 1993 (hierna: Besluit
  proceskosten);
• Besluit forfaitair bedrag en verruiming compensatieregeling (Catshuisregeling
  Kinderopvangtoeslag), Staatscourant 19 maart 2021, 14691 (hierna:
  Catshuisregeling);
• Besluit uitbreiding Catshuisregeling Kinderopvangtoeslag, Staatscourant 1 juni 2021, nr. 28304 (hierna: tweede Catshuisregeling);
• Subsidieregeling pakket rechtsbijstand herstelregelingen kinderopvangtoeslag,
  Staatscourant 1 maart 2021, 10248 (hierna: Subsidieregeling).

Ontvankelijkheid

Niet in geschil is dat de bezwaarschriften tijdig zijn ingediend en ontvangen en ook
overigens voldoen aan de daaraan te stellen eisen.

Overwegingen ten aanzien van de bezwaren en het bestreden besluit

De Commissie adviseert UHT om belanghebbende zijn persoonlijk dossier zo spoedig
mogelijk te doen toekomen.

De Commissie ziet zich gesteld voor de vraag of UHT terecht en op goede gronden is
gekomen tot haar beslissing om het verzoek van bezwaarde om compensatie of
tegemoetkoming vooralsnog af te wijzen.

In het kader van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag heeft het kabinet eind 2020
aanvullende maatregelen genomen met als doel ouders sneller recht te kunnen doen.
Eén van die maatregelen betreft het uitkeren van een forfaitair bedrag van € 30.000 aan alle gedupeerde ouders die een verzoek voor herstel hebben ingediend, indien het
verzoek wordt gehonoreerd.

Vooruitlopend op de vaststelling van wetgeving is het Besluit forfaitair bedrag en
verruiming compensatieregeling (Catshuisregeling Kinderopvangtoeslag) tot stand
gekomen (besluit van 18 maart 2021, Staatscourant 2021.14691, gewijzigd bij besluit
van 31 mei 2021, Staatscourant 2021.28304). Op grond van de Catshuisregeling komen ouders die bij de Belastingdienst/Toeslagen een verzoek hebben ingediend of nog gaan indienen voor compensatie of tegemoetkoming op grond van (een van) de
herstelregelingen in aanmerking voor een forfaitair bedrag van € 30.000 als zij in enig
jaar voldoen aan de in de desbetreffende herstelregeling genoemde voorwaarden (artikel 2.1 Catshuisregeling).

Voor het beoordelen van de vraag of een ouder in aanmerking komt voor toekenning van het bedrag van € 30.000 is voorzien in het uitvoeren van een zogenaamde lichte toets. Na deze lichte toets volgt een integrale beoordeling op grond van de herstelregelingen.

Zoals uiteen is gezet in paragraaf 2.1 en 2.2 van de Catshuisregeling voorziet die
regeling in een forfaitaire uitkering aan gedupeerde ouders. Deze uitkering is bedoeld
voor ouders die een verzoek hebben ingediend of gaan indienen voor compensatie of
tegemoetkoming op grond van een van de volgende regelingen:

• de artikelen 49 (hardheidsregeling), 49b (compensatieregeling) en 49c (O/GS
  tegemoetkomingsregeling) van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen
  (Awir);
• de herzieningsmogelijkheid in het kader van herstel kinderopvangtoeslag, bedoeld in de onderdelen 2.1 en 3.1 van het Verzamelbesluit Toeslagen; en
• het Besluit Compensatieregeling CAF 11 en vergelijkbare (CAF-)zaken (hierna: de
  herstelregelingen).

Het geschil spitst zich toe op de vraag of UHT de lichte toets in de specifieke situatie van belanghebbende zorgvuldig en conform de toepasselijke regelgeving heeft uitgevoerd.

Hoewel geen van de in het besluit van 30 april 2021 genoemde voorbeelden (op grond
waarvan ouders niet door de lichte toets kunnen komen) van toepassing is in de zaak
van belanghebbende, dient te worden benadrukt dat deze opsomming niet limitatief is. Een beroep op de Catshuisregeling kan ook om andere redenen voorlopig worden
afgewezen. Het enkele feit dat de opgesomde situaties niet op belanghebbende van
toepassing zijn, is onvoldoende.

Ter zitting heeft UHT erkend dat belanghebbende als gedupeerde had moeten worden
aangemerkt na de lichte toets. Ook daarmee is het bezwaar tegen de uitkomst van de
lichte toets evenwel nog niet gegrond. In de zaak van belanghebbende speelt immers de omstandigheid dat de andere ouder, bij beschikking van 15 februari 2021 het minimumbedrag herbeoordeling KOT was toegekend. In die omstandigheden is het voorstelbaar dat UHT de aanvraag van belanghebbende na een lichte toets bij brief
van 30 april 2021 voorlopig heeft afgewezen. Daargelaten wie van de ouders zich als
eerste heeft gemeld, de kwestie dient nader te worden uitgezocht. Precies daarvoor is de herbeoordeling van de situatie van belanghebbende bedoeld.

Conclusie en advies

Samenvattend concludeert de Commissie dat het bezwaar tegen de voorlopige afwijzing van belanghebbende ontvankelijk maar ongegrond is. De Commissie adviseert UHT om belanghebbende zijn persoonlijk dossier zo spoedig mogelijk te doen toekomen.