Brief BAC aan staatssecretaris

Geachte mevrouw de Vries,
Refererend aan ons prettige gesprek van 22 juni jl. wil ik het volgende onder uw aandacht brengen. U heeft in dit gesprek onder andere aangegeven dat u de BAC wilt behouden voor haar kwalitatieve bijdrage aan het Herstelproces. U heeft tijdens dit gesprek voorts aangegeven, dat de BAC de 6.000 zaken die aan de BAC zijn overgedragen, ook door de BAC zullen worden afgedaan. Op mijn vraag of UHT ook zou gaan horen, is door DG C. Van der Louw en Th. van der Sande van SR&B tijdens dat gesprek aangegeven, dat dat niet het geval zou zijn.
Gelet op de concepttekst 15e VGR die wij op 13 september om 16.30 ontvingen, wil ik het volgende onder uw aandacht brengen.

De BAC onderschrijft uw doelstelling om gedupeerde ouders versneld duidelijkheid te geven over hun herstelaanvraag. De gemaakte kanttekeningen zijn geplaatst om deze doelstelling niet in gevaar te brengen door juridisering. Volgens mij moeten procedures bij de rechter in eerste aanleg en in hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak worden voorkomen. Alles moet erop zijn gericht om geschillen in de bezwaarfase finaal te beslechten.

De BAC benadrukt dat de hoorzittingen bij de BAC een belangrijke rol spelen in zowel het emotionele herstel van de ouders als het herstel van het vertrouwen in de overheid. De ervaring van de Commissie leert dat luisteren naar de gedupeerde ouders het verschil maakt. De BAC vindt het dan ook van belang om naar de ouders te blijven luisteren. Uit een publicatie in het Advocatenblad blijkt tevens dat de gedupeerde ouders een hoorzitting bij de BAC als prettig ervaren en het fijn vinden dat er nu eindelijk naar hen wordt geluisterd.

Voor herstel van het vertrouwen in de overheid en herstel van het ‘ongekende onrecht’ dat de gedupeerde ouders is aangedaan, is een onafhankelijke hoorcommissie, zoals de BAC, van elementair belang.

De BAC is het niet eens met het voorstel om bezwaarschriften alleen in de door UHT te bepalen gevallen aan de BAC voor te leggen. Hierdoor wordt het recht ontnomen bij de getroffen ouders om ona]ankelijke rechtsbescherming van de BAC te krijgen. Dit is mede gelet op de parlementaire geschiedenis in strijd met het doel waarvoor de BAC is ingesteld. Gedupeerde ouders mogen immers niet de mogelijkheid verliezen om hun verhaal te kunnen doen aan personen die niets te maken hebben met de Belastingdienst/Toeslagen, dan wel de
Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Hoewel de BAC een versnelling van het
herstelproces voor staat, moet worden voorkomen dat dit ten koste gaat van de
rechtsbescherming van individuele gedupeerde ouders.

Met dit voorstel dreigt de rechtsbescherming van de gedupeerde ouder, het kind van de rekening te worden en dat lijkt mij, zeker gelet op de aard van het Herstelproces en het herstel van het vertrouwen in de overheid, allerminst een wenselijk vooruitzicht.

De BAC stelt voorop dat de versnelling van het herstelproces bijdraagt aan het emotionele en financiële herstel. Zij steunt dan ook alle voorstellen die de doorlooptijd van de afhandeling van de herstelaanvragen van de betrokken ouders bekorten, mits die voorstellen geen abreuk doen aan de rechtsbescherming en rechtszekerheid van de ouders. Daartoe heeft, de
BAC in het Jaarverslag 2022 al voorstellen gedaan. Een van deze voorstellen hee, betrekking op de zienswijze en is door mij ook toegelicht in ons gesprek van 22 juni jl. De zienswijze is bij uitstek een middel tot versnelling, zonder aan de rechtsbescherming van de ouder tekort te doen.

De zienswijze, die naar aanleiding van het voorgenomen compensatiebesluit kan worden ingediend, is bij uitstek een middel om aan te grijpen om met de gedupeerde ouder in gesprek te gaan.

Dit heeft een aantal duidelijk zichtbare voordelen. Op basis van de hoorzittingen signaleert de BAC dat veel ouders de berekeningen niet begrijpen die de grondslag vormen van de compensatiebesluiten. In een aantal gevallen wordt na de hoorzitting een fout in de berekening door UHT rechtgezet. Ook het ontbreken van stukken bij het compensatiebesluit is vaak aanleiding om bezwaar in te dienen.

De zienswijze, die naar aanleiding van het voorgenomen compensatiebesluit kan worden ingediend, is bij uitstek een middel om aan te grijpen om met de gedupeerde ouder in gesprek te gaan.

Dit heeft een aantal duidelijk zichtbare voordelen. Op basis van de hoorzittingen signaleert de BAC dat veel ouders de berekeningen niet begrijpen die de grondslag vormen van de compensatiebesluiten. In een aantal gevallen wordt na de hoorzitting een fout in de berekening door UHT rechtgezet. Ook het ontbreken van stukken bij het compensatiebesluit is vaak aanleiding om bezwaar in te dienen.

Wanneer er al naar aanleiding van de zienswijze met de ouder in gesprek wordt getreden, kan, voordat het besluit wordt genomen en er daartegen een bezwaarschrift, moet worden ingediend, worden aangegeven waarom hij of zij het niet eens is met het voorgenomen besluit. Bovendien kunnen de stukken in een vroeg stadium beschikbaar worden gesteld – waarbij de persoonlijk zaakbehandelaar UHT in deze fase van de besluitvorming nog een
belangrijke verduidelijkende rol kan spelen – en kan UHT zo nodig aan de bezwaren van de ouder tegemoet komen. Op basis van de door haar opgedane ervaring in de hoorzittingen, is de BAC ervan overtuigd dat dit ertoe zal leiden dat er in een groot aantal gevallen geen bezwaar zal worden ingediend tegen het daarna genomen definitief besluit.

Mocht de gedupeerde ouder en de UHT niet tot een overeenkomst komen, dan kan alsnog een gerichter bezwaar worden ingediend tegen het daarna genomen besluit. Voorts kan in de bezwaarfase nogmaals in overleg met de ouder een ultieme poging worden gedaan om de gedupeerde ouder tegemoet te komen door bijvoorbeeld mediation aan te bieden.

Tot slot wil ik u nog het volgende meegeven. Het is ons bekend dat een groep van 118 Toeslagenadvocaten zich momenteel roert over de wijzigingen van de Instellingsregeling en zich afvraagt wat dit betekent voor hun clientèle. Deze advocaten geven bij ons aan het zeer ernstig te vinden dat tijdens de wedstrijd de spelregels worden veranderd, de ouders niet op een juiste wijze worden gehoord en dat hun zaken niet meer langs de BAC komen. Ze gaan hier niet mee akkoord en hebben aangegeven massaal procedures te willen starten bij de bestuursrechter. Daarnaast is ons bekend dat men momenteel de pers opzoekt.

In de overtuiging dat u met ons het belang van de gedupeerde ouders en hun kinderen om hun vertrouwen te herstellen vooropstelt, ga ik ervan uit dat u uw gedane toezegging aan de BAC gestand zult doen.

Met hoogachting en vriendelijke groet,
Erik Visser
Coördinerend Voorzitter Bezwaarschriftenadviescommissie